Nara (jap. 奈良市) dziś kojarzy się przede wszystkimi ze wspaniałymi świątyniami, parkiem i żebrzącymi tam jeleniami sika. Choć obecnie przyciąga wielu turystów, znajduje się trochę na uboczu, ale kiedyś odegrała istotną rolę w historii Kraju Kwitnącej Wiśni. Miasto to nazywało się wówczas Heijō-kyō (jap. 平城京, stolica pokoju) i było pierwszą stolicą Japonii.

Stara Nara, japońska stolica

Heijō-kyō nie znajduje się dokładnie w samym centrum Nary. Pierwsza stolica Japonii była wzorowana na dwóch miastach chińskich, przede wszystkim Xi’anie i w mniejszym stopniu Luoyangu. Chińskie miasta zbudowano na planie prostokąta. Japończycy trochę zmodyfikowali do swoich potrzeb ogólny zarys. Nara pełniła rolę stolicy Japonii od 710 do 784 (lub 794 wg innych źródeł) z krótka przerwą. Zbudowanie nowego miasta wiąże się także z przybyciem buddyzmu i zen (czyli szkoły z Szaolin) do Japonii i formowaniem się cesarstwa. Choć początkowo te nauki przyniósł mnich Dōshō, jednak dopiero za czasów chińskiego mistrza Daoxuana zaczęto budować pierwsza świątynię.

Buddyzm po japońsku

Dziś japońska świątynia buddyjska ze względu na charakter popularnej wersji buddyzmu łatwo przejmuje elementy z szintoizmu. Jednak kilka cech jest typowo buddyjskich. Należy do nich pagoda, zawsze o nieparzystej liczbie pięter, najczęściej trzech lub pięciu, czasem też jednopiętrowa. Kolejne piętra wyrażają żywioły. W Japonii właściwie zawsze pagoda jest drewniana.

Przed wejście do świątyni buddyjskiej jest brama niōmon, po której obu stronach stoją posągi wartowników Niō o demonicznym wyglądzie. W świątyniach buddyjskich znajduje się także dzwon. Inaczej niż nasze europejskie dzwony, te azjatyckie nie mają serca (jakkolwiek by to nie brzmiało), a uderza się w nie za pomocą drewnianego „taranu”. Uderzenie jest wyrażeniem modlitwy (na przykład uderzenie w dzwon pokoju wyraża modlitwę o pokój na świecie), a słuchanie uderzeń dzwonu w przededniu Nowego Roku ma oczyścić z win.

Przy świątyniach buddyjskich znajdują się także cmentarze. Ceremonię zawarcia małżeństwa lub narodzin potomka tradycyjnie obchodzi się w świątyni szintoistycznej, zaś pogrzeby to domena buddyzmu – pochówków szintoistycznych nie ma niemal wcale, gdyż ta religia nie zajmuje się kwestią życia po śmierci. W odróżnieniu do przybytków szintoistycznych, buddyjskie są pełne przedstawień – głównie posągów – Buddy, bodhisattwów i bóstw z japońskiego panteonu. Przed posągami leżą dary – kwiaty, owoce, pędy bambusów, nawet słodycze czy alkohol.

Chociaż buddyzm z założenia jest religią ateistyczną – czyli bez bogów – to w wersji popularnej, ludowej, wcielenia Buddy lub tych, którzy osiągnęli stan oświecenia, otacza się boską czcią i kieruje się do nich modlitwy. Przez to właśnie świątynie szinto wyglądają na zgodniejsze z buddyjską doktryną.

Pierwotnie Nara oprócz znaczenia politycznego, była również ośrodkiem religii buddyjskiej w Japonii: tutaj znajdowało się Nanto Shichi Daiji, czyli siedem potężnych świątyń Nanto (synonim Nary z czasów, gdy dwór był w Heijō-kyō) religii buddyjskiej o dużych wpływach i znaczeniu. Niektóre z nich, wraz ze świątyniami szintoistycznymi, pałacem i lasem pierwotnym, zostały wpisane na listę UNESCO jako zabytki starożytnej Nary.

Nara: Świątynia Gango-ji

Gangō-ji to buddyjski kompleks świątynny wybudowany w VIII wieku, a będący rozbudowaną wersją świątyni Asuka-dera, która powstała w latach 588-596 nieopodal Nary. Wraz z przeniesieniem stolicy, częściowo przeniesiono i świątynię, dodatkowo ją rozbudowując. To, co możemy podziwiać obecnie, jest jedynie ocalałą częścią jednej z siedmiu potężnych świątyń buddyjskich. Uważa się, że będąca częścią Gangō-ji Asuka-dera jest najstarszą świątynią buddyjską w całej Japonii. Warto pamiętać, że buddyzm w Japonii został przyjęty odgórnie, więc ludzie początkowo mocno się przeciw niemu buntowali. Natomiast pierwsze budowle buddyjskie wzniesiono w 584 w miejscowości Ichikawa.

Nara Park

Najwięcej turystów w Narze przyciąga park, na terenie którego znajdują się ważne świątynie buddyjskie i szintoistyczne: Tōdai-ji, Kōfuku-ji i Kasuga. Jest tu jeszcze wiele innych pawilonów, które można odwiedzić, są piękne acz nie mają już takiego znaczenia historycznego. Nara Park został założony w 1300 roku, co czyni z niego jeden z najstarszych parków publicznych w Japonii. Park cieszy się tym większą popularnością, że przechadzają się po nim setki (około 1500) jeleni sika (inaczej jeleń wschodni – łac. Cervus nippon). Swobodnie i bez strachu przed ludźmi, a wręcz przeciwnie: gdy tylko jelenie zauważą, że ktoś ma specjalne shika-senbei (krakersy dla jeleni), robią się bardzo natarczywe.

Karmienie jeleni sika to frajda zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Niektóre z jeleni w Parku Nara nauczyły się prosić o jedzenie: wykonują energiczne skłony głową. Inne zajmują strategiczne pozycje na podwyższeniu, by znaleźć się na wysokości oczu człowieka. Rozrastająca się populacja jeleni cieszy turystów i pewnie też sklepikarzy, ale martwi władze miasta. Zwierzęta potrafią poranić ludzi, powodują wypadki drogowe i ogólnie jest ich za wiele. Z tego powodu poza parkiem władze miasta daje przyzwolenie na chwytanie i zabijanie jeleni. Obecnie władze Nary zmierzają do ograniczenia rozrostu populacji, a przede wszystkim nadmiernym rozłażeniem się jeleni poza park

Jelenie sika w Parku i w kulturze

Dlaczego właściwie jelenie sika mogą tak swobodnie i bez groźby kary paskudzić na chodniki i napastować turystów? Lokalne opowieści ludowe mówią, że jelenie sika z tego obszaru są zwierzętami świętymi, gdyż na białym jeleniu sika podróżował Takemikazuchi, jedno z czterech bóstw tutejszej świątyni Kasuga. Dla ciekawostki: ten bóg grzmotów i miecza jest też pierwszym zawodnikiem sumo. Uświęcony przez boską podróż, jelenie sika zostały uznane za nietykalne i zabicie choćby jednego zagrożone było karą śmierci i było tak aż do 1637 roku, kiedy ostatni raz zanotowano złamanie tego prawa. Po II wojnie światowej jelenie straciły swój święty status, za to uzyskały ochronę jako skarb narodowy.

Nara: Świątynia Kasuga Taisha

Jelenie sika jako posłańcy bóstwa są symbolem szintoistycznej świątyni Kasuga Taisha w Narze. Nawet tamizuya do obmyć przed wstąpieniem do świątyni ma rzeźbę jelenia. Świątynię zbudowano w VIII wieku. Świątynia ta należała do jednego z arystokratycznych rodów.

Cechą charakterystyczną świątyni Kasuga Taisha są długie aleje, wzdłuż których ciągną się rzędy omszałych kamiennych latarni wotywnych: ishi-dōrō. Wygląda to niezwykle nastrojowo. Tych latarni jest około tysiąca, zaś wiszących, wykonanych z brązu – około 1600 sztuk. Latarnie zapalane są tylko dwa razy w roku: w lutym z okazji święta wiosny i 15. sierpnia w dniu o-bon, który jest japońskim dniem zmarłych. W jednym z pomieszczeń w świątyni można podziwiać zapalone latarnie, a ponieważ ściany są wyłożone lustrem, odbicia multiplikują się tworząc niesamowity efekt, będący namiastką tych dwóch świąt.

Nara: Świątynia Kofuku-ji

Kolejną buddyjską świątynią z tych siedmiu w Narze o szczególnym znaczeniu jest Kōfuku-ji. Założono są pod koniec VII wieku, na początku zaś VIII wieku przeniesiono ją do Nary, ówczesnej stolicy. Podobnie jak szintoistyczna Kasuga, ta również należała do tej samej zamożnej rodziny arystokratycznej, Fujiwary. W skład kompleksu wchodzi 5-piętrowa pagoda o wysokości 50-metrów, dwa pawilony na planie ośmioboku i jeden pawilon na planie prostokąta. Nie są to jednak oryginalne budowle, gdyż te były wielokrotnie niszczone, głównie przez ogień, i wznoszone na nowo, choć kilku obiektów nie odbudowano nigdy. Obecnie można podziwiać rekonstrukcje z wieków XIII – XVIII, więc i tak robi wrażenie swoim wiekiem. O ile pozostałe świątynie z Nary straciły na znaczeniu i podupadły, gdy stolicę przeniesiono do Kioto, to Kōfuku-ji dzięki powiązaniom z rodziną Fujiwary zachowała swój status.

Todai-ji i Wielki Budda w Narze

Tōdai-ji to potężny buddyjski kompleks klasztorny, który założono w Narze w pierwszej połowie VIII wieku. Głównym budynkiem jest Pawilon Wielkiego Buddy, do 1998 roku był to największy drewniany budynek na świecie – mierzy 57 metrów długości i 50 metrów szerokości. Ten rekord pobiły dopiero nowoczesne konstrukcje, w tym japoński stadion do baseballu. Trzeba wiedzieć, że ta rekonstrukcja pawilonu z początku XVIII wieku jest aż o 1/3 mniejszą od oryginału. Przed pawilonem, między bramą zewnętrzną a wewnętrzną stały pierwotnie dwie 7-kondygnacyjne pagody o wysokości 100 metrów każda, będąc długo najwyższymi budowlami na świecie.

Daibutsu (czyli Wielki Budda, nieformalne określenie każdego wielkiego posągu Buddy) w świątyni Tōdai-ji mierzy 16 metrów wysokości. Dla przypomnienia, Daibutsu z Kamakury jest o dwa metry niższy. Po obu stronach Buddy znajdują się mniejsze posągi bodhisattwów. Budowa posągu Buddy i pawilonu, w którym miał stać, rozpoczęła się w 743 roku z inicjatywy cesarza Shomu, który w ten sposób chciał uchronić kraj przed rozmaitymi klęskami . Tworzenie posągu i pawilonu zakończono w 751 roku. Omal nie doprowadziło do kraju do bankructwa: posąg pochłonął niemal całe zasoby brązu w Japonii. Gdy naukowcy prześwietlili posąg promieniami rentgenowskimi, wewnątrz kolana Buddy znaleziono ludzkie prochy z zachowanymi zębami i biżuterią, najprawdopodobniej prochy cesarza Shomu.

Tylko dwa obiekty kompleksu Tōdai-ji pochodzą z pierwotnego założenia klasztornego, czyli z VIII wieku: Pawilon Lotosu i zachodnia brama, natomiast większość zabudowań datuje się na początek XII wieku.

Pałac cesarski w Narze

Trochę dalej od centrum znajduje się jeszcze jeden obiekt warty uwagi, jest to pałac cesarski Heijō, lub jego pozostałości. Pochodzi on z czasów, gdy dwór cesarski i stolica kraju były w Narze, czyli z VIII wieku. Zarówno architektura pałacu, jak i scentralizowana forma rządów z cesarzem i ministrami na czele były inspirowane chińskim modelem rządów. Gdy stolica została przeniesiono z Nary do Kioto, część zabudowań rozebrano i przeniesiono wraz z dworem, pozostała część stopniowo ulegała zniszczeniu. Ogień trawił drewniane zabudowania, a co się dało, było rozkradane jako materiał budowlany, zaś resztę obszaru pałacu przekształcono w tereny uprawne. Nie przetrwało niemal nic oprócz pamięci istnienia dawnego pałacu.

W latach 70. XX wieku archeolodzy podjęli się wykopalisk, a teren pałacu, jego skromne pozostałości i trochę niepewne rekonstrukcje zostały wpisane na listę UNESCO w 1998 roku.
Te „niepewne” rekonstrukcje wynikają z tego, że z braku materiału źródłowego niezbyt wiadomo, jak budynki pałacowe wyglądały. Na podstawie innych budowli epoki odtworzono wygląd bramy i głównego budynku oraz muru okalającego główny plac, przeznaczony na audiencje i oficjalne uroczystości. Trzeba przyznać – nie jest tego tutaj wiele, ale można odczuć ogrom i rozmach założenia pałacowego.

Zwiedzanie Nary

Nara stanowi jeden z ciekawszych i bardziej istotnych zabytków Japonii. Ale nie ma co ukrywać, że to jelenie są tu chyba najważniejszą atrakcją tegoż wspaniałego miejsca. Stąd park Nara należy do najpopularniejszych atrakcji całej Japonii. Na tym zaś zyskuje historyczne miasto. Jeśli do miasta przyjeżdżamy koleją, to właściwie spacerkiem można stąd dostać się do wszystkich najważniejszych zabytków. Pod tym względem jest to bardzo kompaktowe miasto, przynajmniej w porównaniu z innymi w Japonii.

Jeśli spodobał Ci się wpis, polub nas na Facebooku.