Park archeologiczny Apollonia (alb. Apolonia lub Apollonia) to jedno z najważniejszych takich miejsc w Albanii. Ustępuje chyba jedynie Butrintowi. Wciąż można zobaczyć pozostałość dawnego, istotnego kiedyś greckiego, później rzymskiego miasta. Prace archeologiczne trwają tu do dziś.
Spis treści
Apollonia – historia
Miasto zostało założone w VII wieku przed naszą erą jako grecka kolonia (dokładniej Koryntu). Osiedliło się tu jakieś 200 osób pochodzących z Koryntu i w mniejszym stopniu Kerkyry. Przewodził im Gylax i na jego cześć pierwotnie nazwano to miasto – Gylakeia. Wraz z upadkiem tyrani korynckiej, w 588 roku miasto zmieniło nazwę na Apollonia cześć dla uczczenia Apolla. W ówczesnej Grecji istniały 24 Apollonie (i podobno 3 kolejne poza nią) więc tę nazywano najczęściej Apollonia pros Epidamnon (od kolonii Epidamnos, czyli obecnie Durrës). Obecnie używa się nazwy Apollonia albo Apollonia Iliryjska, ze względu na krainę, w której się znajduje. W okresie największej prosperity mieszkało tu nawet 60 tysięcy osób. Swoją drogą, jedną z dawnych Apollonii jest współczesny Sozopol
Była to jedna z ostatnich kolonii założonych na stałym lądzie w archaicznym okresie historii Grecji. Apollonia został zlokalizowana w strategicznym miejscu ze względu na szlaki handlowe, więc szybko się rozwijała. Już w V wieku przed naszą erą biła własne monety. Stała się istotnym miastem portowym (dzięki portowi na rzece, blisko jej ujścia do Adriatyku). Była także istotnym miastem w czasach rzymskich, wspominał o niej nawet Cyceron. Tu także studiował oratorstwo Oktawian August. Gdy zamordowano Juliusza Cezara, właśnie stąd wyruszył do Rzymu. Później, już jako cezar zwolnił Apollonię z podatków w ramach wdzięczności za naukę. Podobno port był w stanie obsługiwać nawet 100 okrętów dziennie. Tu także powstało jedno z pierwszych biskupstw chrześcijańskich.
Upadek Apollonii rozpoczął się w III wieku naszej ery od trzęsienia ziemi. Ograniczyło ono przepustowość portu, miasto zaczęło tracić na znaczeniu. Dodatkowo potworzyły się bagna malaryczne. Właściwie pozostał tu jedynie klasztor, który z pewnymi przerwami działał jeszcze w XIX (była tu niewielka grecka szkoła klasztorna).
Stanowisko archeologiczne Apollonia
Dziś klasztor z kościołem św. Marii jest najlepiej zachowanym fragmentem Apolloni. Pełni on także rolę muzeum. Sam klasztor jest średniowieczny, zbudowany z resztek pozostałych po mieście. Kościół pochodzi z XI wieku. W 1985 roku w pozostałościach klasztornych otworzono muzeum archeologiczne. Można tu oglądać część odkopanych rzeźb i przedmiotów, które zabrano ze stanowiska archeologicznego.
Spośród mniej lub bardziej zachowanych budowli warto wymienić choćby Łuk Tryumfalny, z którego pozostały zaledwie filary. Na agorze króluje buleterion, a raczej pozostałość jego fasady, odtworzonej w 1976 roku. Jest odeon z II wieku przewidziany na 300 osób (w 16 rzędach), ładnie wkomponowany w górę. Stoa z miejscem na rzeźby, resztki akropolu. Świątynie w dzielnicy świątyń – temenos (w okresie archaicznym miejsce święte), czy nimfeum. Jest tu także obelisk.
Dojazd i zwiedzanie
Park archeologiczny Apollonia (Parku Arkeologjik i Apolonisë) znajduje się na przedmieściach miejscowości Fier, niedaleko Wlory. Najłatwiej tu dotrzeć samochodem, acz nie bez problemów. Parking na Google Maps nie jest dobrze oznaczony, warto kierować się bezpośrednio na zabytki. Tam znajdziemy całkiem spore miejsce parkingowe. Wejście oczywiście jest biletowane.
Fier samo w sobie nie należy do atrakcyjnych miast, ale można rozważyć je jako ewentualną miejcówkę noclegową. Jest bowiem dobrym przystankiem między Beratem a Wlorą.
Pozostałości w Apolloni są porozrzucane, to było duże miasto, więc i odległości są spore. Główne atrakcje można spokojnie obejrzeć w godzinę. Te pozostałe mogą zająć więcej czasu, przede wszystkim potrzebnego na dotarcie do nich. Wówczas jednak będziemy szli polną drogą, na której może być wypasane bydło. Prace wykopaliskowe nie zostały zakończone. Szacuje się, że obecnie odkopano jedynie jakieś 10% całości. Stąd Apollonia bywa nazywana też albańskimi Pompejami. Na wyrost, bowiem nie ma tu aż tyle do zobaczenia.
Jeśli podobał Ci się ten wpis, śledź nas na Facebooku.
| Szlak albański | ||
| Apollonia | Valbonë | |
