Jednym z ciekawszych zwyczajów hiszpańskich jest Boże Ciało w Toledo. Tradycja obchodów święta Bożego Ciała w Hiszpanii jest dość podobna do polskiej. Czyli jest to uroczysta msza, a po niej duża procesja. Oczywiście jest kilka różnic, jedno z nich to fakt, że w Hiszpanii nie jest to tylko wydarzenie religijne, ale po części narodowe święto, a skala procesji jest dużo większa, przynajmniej w Toledo.
Spis treści
Boże Ciało w Hiszpanii
Istotna różnica polega na tym, że większość obchodów Bożego Ciała w Hiszpanii odbywa się w niedzielę po Bożym Ciele, nie w czwartek jak u nas. Jest kilka ośrodków jak Grenada, czy Toledo a nawet Wyspy Kanaryjskie, czy niewielkie Sitges, gdzie świętuje się zdecydowanie bardziej uroczyście niż w innych rejonach. Ale to jest powiązane z pewną regionalizacją świąt i własnymi tradycjami. Pamiętajmy, że Hiszpania nie jest państwem jednorodnym, co zresztą dobrze widać w próbach oderwania się niektórych regionów (Katalonia czy Kraj Basków). Różnic jednak jest zdecydowanie więcej, dotyczy to także świąt i tego, które obchody w danym rejonie są bardziej znaczące. W Barcelonie i Katalonii tym lokalnym świętem jest Trzech Króli, w Sewilli Niedziela Palmowa, w Walencji obchodzi się Fallas z okazji wspomnienia św. Józefa, zaś Toledo „zawłaszczyło” sobie Boże Ciało.
Dla porównania, w niedzielę, czyli w okresie tych właściwych obchodów w Hiszpanii, byliśmy w Madrycie. Świętowano, ale właściwie trudno było dostrzec specyfikę Bożego Ciała. Raczej była to kolejna niedziela. Z Toledo, które jest niedaleko od Madrytu, sprawa przedstawia się zupełnie inaczej. Przede wszystkim wynika to z historii. Toledo dość długo pełniło rolę stolicy Królestwa Kastylii, stąd narodziła się właśnie tradycja organizowania jednej dużej procesji, w której uczestniczył dwór. Jej tradycja sięga XV wieku. Między innymi dlatego przeniesiono obchody w innych miejscach na niedzielę, by nie konkurować z procesją królewską (inna rzecz, że z czasem wolna niedziela była bardziej praktycznym wyborem). To podejście przetrwało do dziś. Toledo ma swój wyjątek, swoje święto, które oczywiście jest religijne, ale to też wydarzenie narodowe. Procesja jest transmitowana w telewizji. Ma ona bardzo uroczysty i podniosły charakter.
Jak wygląda Boże Ciało w Toledo
Dużą różnicą w stosunku do polskich procesji jest fakt, że większość ludzi to widzowie, nie uczestnicy. Przypomina to zatem bardziej paradę, niż typową procesję. Do tego stopnia, że na trasie są ustawione krzesła, na których się siedzi i ogląda przechodzącą procesję. Skorzystanie z krzesła jest płatne, bilety trzeba zakupić wcześniej, na przykład na stoisku na placu Zocodover. Stać można w większości miejsc na trasie za darmo. Sama trasa jest spora i rozrzucona po historycznym centrum Toledo.
Jest też udekorowana, dzięki czemu łatwo widać, którędy przebiega. Natomiast dekoracje są zdecydowanie bardziej jednorodne, niż u nas. Dbają o to w dużej mierze organizatorzy, a nie ludzie wystawiający w oknach obrazki. Owszem, to też się zdarza. Niemniej jednak całość jest stonowana, historyczna i pasująca do centrum, co nawet bez procesji robi spore wrażenie. Inna sprawa, że samo Toledo jest niesamowicie pięknym miastem. Przygotowania miasta do procesji Święta Bożego Ciała w Toledo zaczynają się zazwyczaj jakieś pięć tygodni wcześniej. Wykorzystuje się do tego gobeliny, chorągwie, czy lampiony. Niektóre z nich pochodzą nawet z XVI wieku.
Kiedy odbywa się procesja w Toledo
Toledo znajduje się w Hiszpanii, więc łatwo się domyśleć, że w końcówce maja lub w czerwcu (w zależności kiedy wypada Boże Ciało w danym roku) jest tu raczej gorąco i sypanie kwiatów byłoby mało praktyczne. Duża część trasy procesji jest więc wysypana aromatycznymi ziołami, dzięki którym unosi się piękna woń, Robi się to wcześniej, nie ma tu dziewczynek sypiących kwiaty. Można za to kupić małą wiązankę suszonych ziół.
Procesja na Boże Ciało w Toledo
Uroczysta procesja zaczyna się od uroczystej mszy w katedrze. Tam dość ciężko się dostać. Do Toledo przybywa sporo ludzi, tak gapiów, jak i Hiszpan z innych części kraju, którzy chcą wziąć udział w tym święcie. Katedra jest spora, wyposażona w telebimy, tak by nawet z oddali było widać, co się dzieje. Nie ma szans, by wszyscy zmieścili się w katedrze. Część ludzi uczestniczy w mszy na zewnątrz na placu przy katedrze, jednak w tym samym czasie większość miasta szykuje się do uroczystej procesji.
Mówiąc szczerze, również większość osób mimo wszystko przybywa tutaj właśnie, by zobaczyć procesję – paradę, która robi duże wrażenie, niekoniecznie jednak jest to religijne przeżycie. Podczas naszej wizyty w Toledo, msza zaczęła się gdzieś między 10:15 – 10:30 i trwała prawie do 12:00. Od 12:00 do 14:00 obserwowaliśmy procesję. Było tam kilka przestojów i przerw, jednak przez większość czasu ludzie przechodzili dość płynnie. Zanim orszak wyjdzie z katedry, słychać bicie dzwonów. Tradycyjnie prowadzi go grupa olbrzymów symbolizująca kontynenty, a potem idzie procesja z monstrancją i bractwa w kolejności od najstarszego.
Religijny i państwowy charakter obchodów
Jak wspominaliśmy, procesja ma nie tylko religijny charakter. Uczestniczą w niej przedstawiciele władz, różnych zrzeszeń, bractw, mieszkańców, a nawet wojska. Są też orkiestry, żołnierze maszerujący z bronią albo jadący na koniach, więc nie jest to parafialna procesja z rodzaju tych, jakie kojarzymy w Polsce. To wydarzenie uroczyste, podniosłe i przede wszystkim oficjalne.
I choć trudno tu o duchowe uniesienia, to jednak religijne aspekty są tu doskonale widoczne, nie zapomina się o nich. Przede wszystkim do Toledo na Boże Ciało przybywa bardzo wielu duchownych: zakonników, księży, którzy biorą udział w procesji. Zazwyczaj przewodniczy jej prymas Hiszpanii. Przez miasto przewozi się też monstrancję, która jest wyciągana raz na rok, dokładnie na potrzeby Bożego Ciała. Trudno ją przeoczyć, ma bowiem 3 metry wysokości i waży jakieś 160 kilogramów, więc jest wożona. Wykonano ją ze złota i srebra w 1515 roku, toteż stanowi cenny zabytek. Technicznie rzecz biorąc, monstrancja z Najświętszym Sakramentem powinna być najważniejszym elementem procesji, ale jak wspominaliśmy, całość ma bardziej narodowy charakter.
Boże Ciało w Toledo – znaczenie dla Hiszpan
Warto zwrócić uwagę, że uczestnicy procesji naprawdę się do niej przygotowują, choćby strojami. Wszystko jest tu zadbane i zorganizowane. Więc często ludzie z danego związku czy zrzeszenia mają dość podobne galowe stroje. Z innych ciekawostek warto dodać, że w Toledo w Boże Ciała są też organizowane inne atrakcje. Dodatkowe mniejsze parady, czy koncerty, już nie religijne; zawody sportowe, nawet z jakimiś atrakcjami dla dzieci (figury smoków). Niektóre bractwa otwierają też swoje siedziby dla zwiedzających, a przynajmniej wpuszczają ich na patio. Jednak to wszystko stanowi dodatek, którego nie transmituje się w telewizji, w przeciwieństwie do głównych uroczystości. Transmisję śledzą także mieszkańcy, którzy z różnych względów nie mogli w procesji uczestniczyć. Więc choćby w sklepach czasem widać, że sprzedawcy śledzą relację. Obchody Bożego Ciała w Toledo są bardzo poważne i oficjalne, stanowią przepiękną hiszpańską tradycję.
Jeśli podobał Ci się wpis, śledź nas na Facebooku.
| Szlak hiszpański | ||
| Boże Ciało w Toledo | ||
