Ostatnie wielkie miasto Majów to Mayapan (hiszp. Mayapán, wsp. maj. Màayapáan). Słynie między innymi z tego, że pokonało Chichén Itzá. Stanowisko archeologiczne jednak jest stosunkowo niewielkie, a miasto mało popularne wśród turystów, co sprawia że zdecydowanie łatwiej się z nim obcuje.
Spis treści
Historia Mayapan
Stosunkowo mało znane są losy Mayapan. Prawdę mówiąc na ten temat krąży kilka wersji historii, natomiast niewiele znamy faktów. Według jednej, miasto założył Kukulkan po upadku Chichén Itzá. Nie bóstwo o tym imieniu, a władca Tolteków, Ce Acatl Topiltzin, który przybrał imię Quetzalcoatl. Majowie Quetzalcoatla nazywali Kukulkanem, stąd ta historia. Inna wersja mówi, że gdy w 1221 roku Majowie zbuntowali się przeciw rządzonemu przez Tolteków Chichén Itzá, zbudowali nową stolicę niedaleko miasta Telchaquillo, z którego pochodził generał Hunac Ceel, zdobywca Chichén Itzá. Nowe miasto zbudowano w obrębie murów. Nazwa Mayapan oznacza tyle co „Sztandar ludu Majów”. W każdym razie władzę nad Mayapan przyznano rodzinie Cocom. Architektura dobrze oddaje styl majaońsko-toltecki.
Inne źródła majańskie sugerują, że Mayapan było starsze i wraz z Uxmal i Chichén Itzástanowiło jedną z największych potęg rejonu, acz nowsze badania raczej na to nie wskazują. Istnieje jeszcze inna teoria, która mówi, że blisko dzisiejszego miasta Mayapan istniało tu wcześniej miasto z grupy Puuc i historie się nakładają. Historycy są jednak zgodni, że rozkwit Mayapan miał miejsce już kilkadziesiąt lat po upadku Chichén Itzá. Podobno mieszkała tu rodzina Xiu z Uxmal.
Upadek Mayapan i stanowisko archeologiczne
O ile nie znamy dokładnie początków Mayapan, o tyle znamy jego los. W każdym razie konflikt między rodzinami Cocom i Xiu doprowadził ostatecznie do upadku Mayapan. Zanim jednak do tego doszło, w latach 1220 – 1440 Mayapan rozwinęło się i przeżyło okres swojej świetności. Było miastem, którego wpływy sięgały daleko za Jukatan, utrzymywało szlaki handlowe z miejscami we współczesnym Hondurasie czy Belize.
W 1441 roku doszło do konfliktu obu rodzin. Ah Xupan z rodziny Xiu zorganizował przewrót. Wymordowano większość członków rodziny Cocom, miasto spalono i ograbiono, a wkrótce potem opuścili je mieszkańcy. Tym samym upadło państwo Majów, bo zerwano wszelkie sojusze i zależności, a istniejące miasta zaczęły ze sobą walczyć dalej się dzieląc. Efekt był taki, że te osłabione wojnami państwa-miasta były zdecydowanie łatwiejszym łupem dla Hiszpanów.
Pierwsze prace archeologiczne przeprowadzono tu w 1841 roku. Natomiast intensywniejsze prace trwały w latach 50. XX wieku oraz między rokiem 2001 a 2009. Dzisiejsze Mayapan raczej słabo wypada w porównaniu z Chichén Itzá czy Uxmal. Po części także dlatego, że było zniszczone w XV wieku, ale ogólnie było to też mniejsze miasto, bez tak spektakularnych budowli.
Najważniejsze budynki
W centrum znajduje się piramida Kukulkana, podobna do tej z Chichén Itzá, którą się prawdopodobnie zainspirowano. Ma więc ona dziewięć poziomów, a w dniach przesilenia można obserwować tu zjawisko pełzającego węża. Podobnie jak ma to miejsce w innych mezoamerykańskich miejscach kultu, tak i tu zbudowano je na wcześniejszej świątyni, a Jej fragment można zobaczyć. Jest tam także ciekawa płaskorzeźba Widać tam wojowników, jednak ci nie posiadają głów. Są za to w tym miejscu wgłębienia, gdzie wkładano ludzkie czaszki. Piramida nie jest tak odnowiona jak w Chichén Itzá, schody są dość zaniedbane, więc trzeba uważać wchodząc.
Obok niej znajduje się cenota Ch’en Mul, która także pełniła tu funkcje rytualne. Cenot w samym Mayapan prawdopodobnie było więcej, nawet kilkadziesiąt, zaś w okolicy miasta nawet kilkaset. Trochę dalej od ruin można zobaczyć pozostałość kolejnej. Niektóre z nich mogły być wykorzystywane do pochówków.
Jest też kilka mniejszych świątyń – poświęcona Chakowi (La sala de los Mascarones) z kolumnami i ławkami, okrągłe zdobione obserwatorium, świątynia wojowników, Wenus, rybaków, Świątynia malowanych nisz. Warto też rzucić okiem na nieliczne freski, choć to oczywiście nie jest znalezisko na miarę Bonampak. Do tego dochodzą posągi. Jest co odkrywać, acz trzeba pamiętać, że to takie mniejsze Chichén Itzá.
Zwiedzanie Mayapan
Udostępniony fragment Mayapan jest stosunkowo niewielki. Szacuje się, że miasto zajmowało około 4 km2 i było tu jakieś 4 tysiące budynków. Także za murami wznosiły się kolejne budowle, w większości mieszkalne. Zwiedza się właściwie tylko główny plac z najważniejszymi świątyniami. Niestety wszystko wskazuje na to, że miasto to nie było nigdy starannie zbudowane, więc większość budynków dawno się już zawaliła. Dziś zatem ważniejsze jest znaczenie tego miasta dla historii Mezoameryki, niż same pozostałości. Ruiny spokojnie obejdzie się w godzinę.
Plusem jest to, że dociera tu naprawdę niewiele osób. Między innymi dlatego można spokojnie wchodzić na piramidy. Co więcej większość budynków jest tu dostępna, zaledwie kilka zostało ogrodzonych. Także bilety są tańsze. Podczas naszej wizyty nie płaciło się biletów stanowych, więc różnica nawet w stosunku do Uxmal, nie wspominając o Chichén Itzá, była naprawdę duża. Przed stanowiskiem znajduje się darmowy parking. Byli też przewodnicy, acz niespecjalnie zainteresowani, by ktoś ich wynajął. Podobnie jak w innych stanowiskach, tak i tu jest sporo czarnogwanów, przede wszystkim na głównej świątyni.
Z ciekawostek w Meksyku, dokładniej w okolicy Valladolid jest produkowana tequila marki Mayapan.
Jeśli spodobał Ci się wpis, śledź nas na Facebooku.
| Szlak meksykański | ||
| Mayapan | Palenque | |
