Bośnia i Hercegowina: Informacje praktyczne

Bośnia i Hercegowina – Kompendium wiedzy, czyli informacje praktyczne nt. Bośni i Hercegowiny. Zweryfikowane ostatnio w maju 2018.

Bośnia i Hercegowina: Informacje podstawowe

Uwagi ogólne: Bośnia to bardzo ciekawy i historycznie doświadczony kraj. Jest miejscem mieszania się kultur, istny tygiel bałkański. Mocno ucierpiała podczas wojny w Jugosławii i do dziś jeszcze nie podźwignęła się w pełni. Mieszają się tu kultury turecka (i islamska), wpływ Austrii i Słowian (tak Serbów, jak i Chorwatów).

Klimat: Bośnia to kraj górzysty (Góry Dynarskie), gdzie tylko 10% powierzchni kraju znajduje się na wysokości poniżej 200 m n.p.m. Kraj podzielony jest między strefę klimatu umiarkowanego ciepłego na wschodzie i północy, podzwrotnikowego śródziemnomorskiego na południu i zachodzie i górskiego na wysokości ponad 1500 m n.p.m. W stolicy występują częste opady przed bliskość gór. Szczyt sezonu przypada na lipiec i sierpień. Jest wówczas dość gorąco, a jednocześnie sporo turystów.

Język: Chorwacki, serbski, acz powszechna znajomość angielskiego jest bardzo dobra (w miejscach gdzie przybywają turyści).

Baza noclegowa: Jeszcze nie tak rozwinięta jak w Chorwacji, ale rozwija się. Warto szukać na Booking.

Strefa czasowa: UTC+1/UTC+2 czyli jak w Polsce.

Bośnia i Hercegowina: Transport

Dojazd: Wiele osób jedzie tam na własną rękę samochodem. Można też dolecieć samolotem z najważniejszych polskich lotnisk. Choćby do Sarajewa, ale też Zagrzebia i stamtąd przejechać samochodem. Jeszcze parę lat temu przejazd przez Bośnię był konieczny, jeśli chcieliśmy dojechać do Dubrownika z innych części Chorwacji. Teraz dzięki nowym mostom jest to uproszczone. Z drugiej strony Bośnia jest poza Unią i obecnie granice z nią są dużo bardziej kontrolowane.

Tu należy pamiętać, że wynajętym samochodem nie można ot tak przekroczyć granicy. Przed najmem trzeba się każdorazowo upewnić, czy dana firma umożliwia przekroczenie granicy: jest to zapisane w warunkach wynajmu i po tym szukaliśmy oferty. Następnie należy wypożyczalni zgłosić przed wynajmem potrzebę przejazdu przez granicę, gdyż jest to dodatkowo płatne i wiąże się z koniecznością przekazania przez firmę dokumentów samochodu (zielona karta, dowód rejestracyjny, ubezpieczenie). Podejmując samochód zostaniemy zapytani o trasę przejazdu i czas pobytu za granicą – czasem koszt „paszportu” dla samochodu uzależniony jest od liczby dni pobytu poza krajem wynajmu. I nie, nie polecamy próbować tego obchodzić – samochody najczęściej mają nadajnik GPS i przede wszystkim nie będziemy mieli dokumentów do przekroczenia granicy. W każdym razie, przekroczenie granicy z Chorwacją jest dość łatwe i raczej to tylko formalność.

Samochody i transport: Część autostrad jest płatna. Stosunkowo niewielka, ale jednak. Niestety większość dróg nie jest najlepszej jakości, więc bardzo łatwo wpaść tu w korki.

Wynajęcie samochodu w Bośni i Hercegowinie: Działa sporo firm, więc jest wybór. Warunki raczej standardowe.

Uber: Próbuje zaistnieć w Sarajewie.

Bośnia i Hercegowina: Prawo

Wiza: Nie jest potrzebna. Formalnie jeszcze do niedawna wymagany jest paszport, ale najczęściej bez problemu można przekroczyć granicę na samym dowodzie Unii Europejskiej. Obecnie oficjalnie honorują i paszporty i dowody.

Przepisy celne: Nic szczególnego.

Prawo i obyczaje: Jak łatwo się domyśleć, temat rozpadu Jugosławii wywołuje dużo emocji. Wciąż poszukiwani są zbrodniarze wojenni, wciąż pewne rzeczy są rozpamiętywane, a Bośnia próbuje się podnieść. Tak więc należy być ostrożnym rozmawiając o stosunkowo niedawnych wydarzeniach.

Dni wolne: Sobota, niedziela.

Drony: Prawo w tej kwestii trochę się zmienia i nie wszystko jest dziś uregulowane. Niemniej jednak wykorzystanie niekomercyjne dronów jest dozwolone, w granicach rozsądku (bez tłumów, lotnisk, obiektów wojskowych, czy miejsc gdzie jest wyraźny zakaz).

Bezpieczeństwo w Bośni i Hercegowinie

Szczepienia wymagane: Brak. Warto standardowo być zaszczepionym na WZW A i B.

Choroby: Nic istotnego.

Bezpieczeństwo kryminalne i polityczne: Kraj bardzo spokojny. Trzeba tylko uważać na drobną przestępczość. Dość dużym problemem mogą być niewykopane miny, na które czasem można się natknąć na nieużywanych szlakach. Miejsca turystyczne i tłoczne są bezpieczne. Natomiast warto pamiętać, że o ile ogólnie jest tu spokój, to wojna na Bałkanach, co pewien czas o sobie przypomina. Choćby w formie serbskich separatystów. Szczęśliwie obecnie to bardziej gadanie, niż nic innego.

Bezpieczeństwo naturalne: Nic istotnego.

Bośnia i Hercegowina: Płacenie

Waluta: Marka zamienna – KM (wg ISO – BAM). Po upadku Jugosławii Bośnia nie przyjęła własnej waluty, za to w obiegu powszechna była Marka Niemiecka (DM). Ponieważ nie było jej na rynku, to zaczęto drukować markę zastępczą, będącą ekwiwalentem marki (u nas podobnie było za PRLu z dolarami), sztywno powiązaną z Marką Niemiecką w stosunku 1:1. To właśnie Marka zamienna stanowiła faktyczną walutę w Bośni. Po wejściu Niemiec do strefy Euro Marka zamienna pozostała oficjalną walutą, mającą sztywny kurs wobec Euro. Generalnie pomysł by korzystać z innej waluty niż własna na Bałkanach wykorzystała też Czarnogóra, która obecnie ma Euro, nie będąc w strefie Euro.

Płatności kartą i bankomaty: Nie tak rozwinięte jak w Chorwacji, ale też bez większych problemów, przynajmniej w dużych miastach.

Napiwki: Nie jest wymagane, ale raczej dobrze przyjęte i czasem oczekiwane. Standardowo 10%.

Ceny ogólne: Jeden z tańszych krajów Bałkanów. Bliżej im do Albanii czy Macedonii Północnej, niż Chorwacji czy Słowenii.

Prąd i komunikacja w Bośni i Hercegowinie

Internet: Raczej dość dobrze rozwinięty.

Telefony: Roaming dostępny. Zasięg telefonów dobry.

Telefon alarmowy: 112.

Gniazdka elektryczne: Jak w Polsce.

Kuchnia bośniacka / boszniacka

Jedzenie wegetariańskie i lokalne specjały: Bośnia to mieszanka kulturowa, także w kuchni. Jest tu wiele potraw charakterystycznych bardziej dla Grecji czy Turcji (można się skusić na kawę po bośniacku przygotowywaną w tygielku, czy baklawę). Bez problemu można znaleźć jakąś kaszę z warzywami. Prawdę mówiąc łatwiej znaleźć coś lokalnego wegetariańskiego niż w Chorwacji.

Alkohol: Choć duża część kraju jest muzułmańska, problemu nie ma, dostępny praktycznie wszędzie. Narodowy trunek to rakija.

Dostępność restauracji i barów: Spora, to kraj bardzo otwarty na turystykę, więc nie ma z tym problemu.

Kultura Bośni i Hercegowiny

Religia: Kocioł bałkański, głównie muzułmanie i prawosławni.

Ludzie: Obecnie kraj zamieszkuje niecałe 4 miliony osób, z czego niemal połowa to Boszniacy. Ten naród południowosłowiański w okresie niewoli tureckiej przeszedł w większości na islam, co zaowocowało niezwykłym konglomeratem słowiańskiej kultury i religii muzułmańskiej. Dziś około 90% Boszniaków deklaruje przynależność do islamu. Serbowie stanowią mniej więcej jedną trzecią populacji kraju i w zdecydowanej większości wyznają prawosławie, ukształtowane w czasach bizantyjskich. Chorwaci stanowią 15% mieszkańców Bośni i większość z nich to katolicy. Pochodzą z regionu, w którym o wpływy walczyło Bizancjum z Frankami i zwierzchnictwo tych drugich w obszarze Chorwacji zaowocowało chrztem w obrządku łacińskim. W nastawieniu jednak nie różnią się specjalnie od Serbów czy Chorwatów. Przyjaźni, choć raczej zdystansowani.

Toalety: W miejscach turystycznych typ europejski, ale kulturowo byli częścią Imperium Osmańskiego, stąd można się natknąć na typ turecki.

Czystość w przestrzeni publicznej: Jak byliśmy to było raczej średnio. Nawet na Bałkanach bywa gorzej, ale też lepiej.

Drażliwe tematy: Najbardziej problemowa jest oczywiście wojna w Jugosławii, oraz pytanie czy Bośniacy są bardziej Serbami czy Chorwatami.

Turystyczny niezbędnik

Co warto przywieźć z Bośni i Hercegowiny: Rakiję i inne lokalne wina, miody, lokalne wyroby i biżuterię.

Oznaczenia i drogowskazy: Średnio lub słabo.

Informacja turystyczna i mapy: Mało, czasem można w hotelu coś dostać, ale jeszcze nie ten etap. Lepszy jest Google.

Gdzie szukać informacji: Przede wszystkim w sieci, ew. w przewodnikach po Bałkanach. Bośnia bardzo często jest łączona z Chorwacją w takich książkach, choćby dlatego, że lądowo to przez nią trzeba dojechać do Dubrownika.

Zwiedzanie Bośni i Hercegowiny

Główne cele turystyczne, czyli co zobaczyć w Bośni i Hercegowinie: Przede wszystkim Sarajewo i Mostar czy Jajce. Z przyrody Kravica i sporo miejsc w górach. Religijnie Medziugorie.

Jak samodzielnie zorganizować wyjazd do Bośni i Hercegowiny: Dość podobnie jak w przypadku innych krajów regionu. Z tym, że tu jedzie się na zwiedzanie zabytków bądź bardziej aktywne przechadzki po górach. Najwygodniejszy w tym celu jest samochód, który przewozi nas z miejsca na miejsce. Lokalny transport nie jest najlepiej zorganizowany.

Komentarze