Wiedźmin - Filmowe szlaki

Na szlaku zamków piastowskich na Dolnym Śląsku znajduje się jeden dość interesujący – zamek Grodziec, który przy okazji odegrał swoją rolę w filmowym, a właściwie serialowym świecie. Pojawił się między innymi w „Wiedźminie”, tym polskim. Jednakże jego ekranowe występy nie ograniczają się tylko do epizodu w tamtej produkcji.

Historia zamku Grodziec

W najstarszych zapiskach zamek nosi nazwę Godiuice, ale w późniejszych dokumentach zapisywano ją bardzo różnie: Grodez, Grodis, Grodes, Gradis oraz Grades. Potem nazwy zaczęto zniemczać, tu także powstało kilka wariantów, aż w XIX wieku zaczęto używać jednej – Groditzburg. Polskie dokumenty z początku XX wieku określają go mianem Grodzisko, zaś po II wojnie światowej nadano mu nazwę Grodziec Piastowski. Po czasie zaś porzucono drugi człon nazwy.

Zamek Grodziec wznosi się na liczącym 389 m n.p.m. wzgórzu, skąd doskonale widać okolicę. Początkowo był to gród obronny Bobrzan, oczywiście drewniany. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstał, ale najstarsze wzmianki historyczne datują jego obecność na 1155 rok. Od 1175 zamkiem władali książęta śląscy i musiał być on spory jak na tamte czasy. Od czasów Henryka I Brodatego rozpoczęło się tworzenie kamiennego zamku.

Grodziec został mocno zdewastowany podczas wojen husyckich. Po nich od 1470 należał do książąt legnickich. Fryderyk I rozpoczął mocną przebudowę zamku, nadając mu obecny układ. Ściągnął murarzy nie tylko z Legnicy, ale też Wrocławia i Goerlitz. W tej formie forteca przetrwała aż do wojny trzydziestoletniej, kiedy to została spalona. Po niej wysadzono część obwarowań i praktycznie porzucono. Dopiero po 1800 roku, gdy właścicielem zamku został książę Jan Henryk VI von Hochberg, rozpoczęła się rekonstrukcja. Nadano mu też bardziej turystyczny charakter. W latach 30. XIX wieku był jedną z pierwszych atrakcji turystycznych w Europie, już nastawionych na typowe zwiedzanie.

Turystyczny charakter

Na początku XX wraz z kolejną zmianą właściciela, ponownie rozpoczęto przebudowę i odbudowę brakujących fragmentów. Wówczas zbudowano na nowo między innymi bramy, ale też od tego czasu działał tu hotel. Tuż przed wybuchem II wojny światowej, ostatnim prywatnym właścicielem zamku był nazistowski polityk Herbert von Dirksen. W trakcie wojny lokowano tu część drogocennych przedmiotów z Berlina i Wrocławia. Zaś w 1945 całość została spalona przez Rosjan.

Kolejna odbudowa miała miejsce w latach 60. Wówczas nadano Grodźcowi obecny kształt. Dziś zamek pełni rolę muzeum, ale również hotelu. Część pomieszczeń jest przeznaczona tylko dla gości. Dodatkowo odbywają się tu różne imprezy, także związane z pokazami i turniejami rycerskimi. Przez kilka lat organizowano tu letnią szkołę wiedźmińską dla dzieci. Głównie dlatego, że była to jedna z lokacji „Wiedźmina”. Jego polskiej, serialowej wersji.

Zamek Grodziec i „Wiedźmin”

Zamek widać w serialu, dokładniej w 9 odcinku „Świątynia Melitele”. Tytułowa świątynia mieszcząca się w Ellander została umieszczona w zamku, zdjęcia plenerowe nagrywano choćby przy głównej bramie. Zresztą zdjęcie z Wiedźminem (Michał Żebrowski) wyjeżdżającym przez bramę na Płotce było dość często wykorzystywane w materiałach promujących tamtą produkcję.

Zamek Grodziec jako świątynia Melitele w serialu „Wiedźmin”

Inne filmy i seriale

Nie był to pierwszy serial, który tu kręcono. Tu palmę pierwszeństwa ma „Przyłbice i kaptury” z 1985. Polski serial opowiadający o szpiegach Władysława Jagiełły jeszcze przed bitwą pod Grunwaldem. Grodziec był tu jedynie dodatkową lokacją. Najnowszy polski serial historyczny tu nagrywany to „Korona królów”. Znów była to jedynie drobna część zdjęć.

Lokację filmową intensywniej wykorzystywali zagraniczni filmowcy. Rosjanie w 2007 kręcili tu film „Kwiat diabła” (premiera w 2010) w reżyserii Ekateriny Grokhovskaya. Ten rosyjski horror fantasy kręcono także w Złotoryi, niektórzy nazywali go odpowiedzią na „Zmierzch”. Rok później nagrywano tu zdjęcia do „Taras Bulba” (2009) Vladymira Bortko. To z kolei opowieść o Kozakach broniących się przed Polakami (na podstawie powieści Mikołaja Gogola). Część zdjęć do tego filmu nagrano w Ławrze w Kijowie, zaś za produkcję odpowiadał petersburski Lenfilm. Najnowsza rosyjska produkcja to „Jedynka” (2015) Kirilla Belevicha. Zamek miał w nim całkiem sporą rolę. Ten dramat opowiadał historię z II wojny światowej, kiedy Sowieci bronili przed Niemcami klasztoru, w którym zakonnice opiekowały się głuchoniemymi dziećmi.

W Grodźcu realizowano też spektakl „Romeo i Julia” a także goszczono kino niezależne. W 2006 włoski reżyser, Bruno Colella nagrywał tu swoją wersję „Fanny Hill”. To oczywiście adaptacja erotycznej powieści Johna Clelanda z 1748 pt. „Pamiętniki Fanny Hill” ukazującym losy pewnej kurtyzany. Powieść doczekała się kilku adaptacji filmowych i serialowych, wliczając w to także wersję pornograficzną. Wersja Colella powstawała głównie we Wrocławiu, a część zdjęć nagrano tutaj. Film erotyczny ujrzał światło dzienne w 2010, zaś oficjalnie reżyserem jest May Chio Dimao. Kręcono tu także film „Balladyna” (2007) Marcina Lesisza, przeznaczony na rynek wideo.

Grodziec i Reality Show

W 2005 na zamku w Grodźcu Szwedzi nakręcili swoje reality-show – „Królestwo”. Potem sprzedano prawa licencyjne i własne wersję dokładnie w tym zamku realizowali później Rosjanie, Francuzi, Holendrzy i Belgowie. Zresztą część drewnianej zabudowy na dziedzińcu to właśnie pozostałość po tej produkcji.

Dziś możliwe jest zarówno zwiedzanie zamku, jak i wynajęcie pokoju w nim. W tym pierwszym przypadku wystarczy tu przyjechać, znaleźć wolne miejsce parkingowe (w przypadku szczytu sezonu może to być trochę trudne, czasem łatwiej zaparkować dalej i sobie podejść). Teren wykorzystywany przez reality-show z resztką zewnętrznych murów oraz nowo postawionymi pomieszczeniami gospodarczymi można zwiedzać za darmo. Wejście do zamku jest płatne, zaś dodatkowo liczą sobie za wieżę.

Zwiedzanie i dojazd do zamku

Wewnątrz zamku mamy kilka komnat, które niestety nie zawsze są dostępne, gdyż np. sala wielka bywa wynajmowana na różne imprezy. Można było jedynie do niej zajrzeć, obecnie jest to typowa sala biesiadna. Reszta komnat nie robi specjalnego wrażenia, zwłaszcza, że w większości zachowały wystrój z XIX i początku XX wieku. W sali rycerskiej zgromadzono wiele przedmiotów i to chyba najbardziej rzucający się w oczy fragment muzeum. Jest też kapliczka, ale całość nie wyróżnia się jakoś specjalnie. Można by powiedzieć, że to taki standard. Natomiast to, co naprawdę jest tu niesamowite, to mury. Można je spokojnie zwiedzać, w dodatku na kilku poziomach. Zresztą najwyższa część jest niewiele niższa od dodatkowo płatnej wieży. Ta część zamku robi wrażenie i właśnie dla niej warto tu przyjechać.

Na dziedzińcu działa bar, no i oczywiście tam odbywają się wszelkie dodatkowe imprezy. Grodziec zaś, pomijając jego filmową historię, to przyjemna forteca do zobaczenia. Zwłaszcza dzięki dobrze zachowanym murom, z których można podziwiać okolicę, ale też same w sobie są atrakcją. No i jak w każdym szanującym się zamku, także i w tym straszy. Są co najmniej dwie legendy o zjawach na zamku, więc może warto przemyśleć też nocowanie w tym miejscu.

Jeśli spodobał Ci się wpis, polub nas na Facebooku.

Szlak polski
	Zamek Grodziec	?
Szlak filmowy
	Zamek Grodziec

Jedną z nielicznych, polskich lokacji w netflixowym „Wiedźminie” był polski zamek Ogrodzieniec. Zlokalizowany jest on we wsi Podzamcze, jakieś dwa kilometry od miejscowości Ogrodzieniec. Filmowa historia tego miejsca nie ogranicza się tylko do popularnego serialu bazującego na prozie Andrzeja Sapkowskiego. Zaś ta niefilmowa jest jeszcze ciekawsza. Znajduje się on na czerwonym szlaku turystycznym, znanym jako szlak Orlich Gniazd, który przecina Jurę, ciągnie się od Częstochowy do Krakowa.

Historia zamku Ogrodzieniec

Zamek Ogrodzieniec to doskonały dowód stwierdzenia, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Pierwszy gród warowny został wzniesiony tu jeszcze w czasach Bolesława Krzywoustego. Prawdopodobnie został on zniszczony podczas najazdu Tatarów w 1241 roku. Obecny zamek wybudowano w latach 1350 – 1370. Potem kolejni władcy polscy oddawali to miejsce w dzierżawę, zaś właściciele rozbudowali tę twierdzę oraz jeszcze bardziej część mieszkalną. Jeden z właścicieli, Seweryn Boner w latach 1530 – 1545 starał się wręcz średniowieczną, gotycką twierdzę warowną w renesansowy zamek. Stąd też czasem nazwa Zamek Bonerów.

„Wiedźmin”, czarodzieje zmierzają do Sodden, czyli zamku Ogrodzieniec

Ogrodzieniec mocno ucierpiał podczas potopu szwedzkiego. Został złupiony i spalony w 1655 roku, a następnie rujnowany przez dwa lata, gdy stacjonowały tu wojska szwedzkie. Po wojnie zaczęto odbudowę, acz Szwedzi po raz kolejny spalili zamek w 1702. Od tego czasu nie podjęto właściwie żadnej poważnej próby odbudowy twierdzy. Co więcej, niektórzy kolejni właściciele dodatkowo niszczyli mury licząc na darmowy budulec. Ogrodzieniec opustoszał w 1810, od tego czasu straszył, ale też inspirował. Choćby Aleksandra Janowskiego, który założył Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (późniejsze PTTK), zaś Ogrodzieniec stał się symbolem tej organizacji. Zamek w 1944 został znacjonalizowany, wkrótce potem przejęło go odradzające się państwo polskie. Od 1949 został udostępniony turystom, zaś prace konserwatorskie trwały aż do 1973. Nadal ma formę ruiny, acz jest zabezpieczony i stanowi ciekawą atrakcję turystyczną.

„Wiedźmin” i Ogrodziniec

Właśnie te mury sprawiają, że jest także interesujący dla filmowców. W „Wiedźminie” kręcono tu sceny bitwy pod Sodden, z ósmego, finałowego odcinka pierwszego sezonu. W „Coś więcej” Tissaia de Vries, Vilgefortz, Triss, Yennefer oraz inni czarodzieje właśnie tutaj walczą z Nilfgaardczykami. Zdjęcia w Ogrodzieńcu kręcono w kwietniu 2019 przez trzy dni. Powstawały wewnątrz, na dziedzińcu, a także z drona i zostały oczywiście wzbogacone komputerowo. Poza zamkiem wykorzystano również okoliczny las. Ujęcia wewnątrz Sodden kręcono na zamku, ale nie wszystkie. Łączono je z tymi, które powstały na Węgrzech. Widząc jak wygląda zamek, potem dość łatwo zgadnąć, co kręcono w Polsce.

Zamek Ogrodzieniec w „Wiedźminie” widziany z góry. Plus oczywiście grafika komputerowa.

Ogrodzieniec w kinie i popkulturze

Choć „Wiedźmin” to zdecydowanie najgłośniejsza filmowa produkcja, to nie jest jedyna. Zdecydowanie mocniej eksplorował to miejsce Andrzej Wajda kręcąc „Zemstę”. Zdjęcia miały miejsce w lutym 2002, potem ekipa przeniosła się do studia w Warszawie. Sceny tu nakręcone zostały jednak wycięte z filmu, można było zobaczyć ich część w materiałach dodatkowych na DVD. Warto jeszcze wspomnieć o dwóch innych polskich produkcjach. Pierwsza to serial „Janosik”. Finałowy odcinek był kręcony częściowo właśnie w tym zamku. Druga to „Rycerz” Lecha Majewskiego. Dodatkowo w latach 80. zespół heavymetalowy Iron Maiden nagrał tu fragment filmu koncertowego „Live After Death”. Kręcono tu także teledysk discopolowego zespołu Systematic.

Zwiedzanie zamku

Dziś Ogrodzieniec to przede wszystkim jedno z mniejszych zagłębi turystycznych Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Set jetting w tym wypadku istnieje tylko w sieci, właściciele nawet nie próbują reklamować się filmami. Zresztą nie muszą. Zamek przyciąga tłumy, a okoliczne atrakcje jak park linowy, park miniatur czy dom strachów, plus skałki Podzamcza sprawiają, że jest tu wielu odwiedzających. Ogrodzieniec jest jedną z kilku atrakcji, najbardziej historyczną, z pewnością wyróżniającą się i charakterystyczną. Już idąc do niego mijamy mnóstwo kramów z pamiątkami i budek z jedzeniem. Prawdę mówiąc dopiero na samym terenie zamku jest spokojnie, choć i tam znajdują się tereny rekreacyjne.

Bilet do zamku można kupić na miejscu, jak i online na stronie zamku. Można też kupić bilet łączony z dodatkową atrakcją, jaką jest gród Birów. Znajduje się on trochę dalej, po drugiej stronie Podzamcza i trzeba do niego dojść. Na stronie oczywiście warto sprawdzić godziny otwarcia i ceny biletów, ale także harmonogram dodatkowych atrakcji. Na zamku organizowane są bowiem imprezy tematyczne, wliczając to pokazy walk rycerskich, jak również bardziej fantastyczne atrakcje dla dzieci. Dojazd do Ogrodzieńca najwygodniejszy jest samochodem. Oficjalne parkingi są niewielkie, ale okoliczni mieszkańcy organizują dodatkowe miejsca parkingowe na swoich podwórkach za niewielką opłatą.

Zwiedzanie zamku w dużej mierze zależy od tempa. Można go obejść w godzinę, nie jest duży, ale równie dobrze można spokojnie napawać się nim przez trzy lub cztery godziny. Większość izb jest otwarta i obecnie pozbawiona dachów. Tym samym przechodzi się ścieżką, prowadzącą od dawnej komnaty do kolejnej. Jest tu do zobaczenia dziedziniec, dawna karczma rycerska, kuchnia, elementy prochowni czy bastionu. Całość zaś choć zniszczona, jest niesamowita. To kawał historii, który z pewnością warto zobaczyć, nie tylko ze względu na „Wiedźmina”.

Gród na górze Birów

Birów to nowy gród, właściwie replika wzniesiona w latach 2007 – 2008. Na górze Birów (461 m n.p.m.) archeolodzy znaleźli ślady warowni z XIII wieku. Spłonęła w XIV wieku podczas walk Władysława Łokietka z Czechami. Prace archeologiczne wskazują, że to miejsce było zasiedlone już w czasach neolitycznych. Dziś gród pełni rolę edukacyjną i jest uzupełnieniem zamku. Znajdują się tu dwa budynki: w jednym odtworzono domostwo średniowieczne, w drugim zaś mamy gablotki ze skromnymi eksponatami. Jeszcze mamy palisadę z bramą.

Podzamcze, ferma strusi i inne atrakcje

W samym Podzamczu znajduje się też Sanktuarium Matki Boskiej Skałkowej.Jednemu z mieszkańców wioski w 1818 na skale ukazał się wizerunek Matki Boskiej. W miejscu objawienia umieszczono obraz Marii Dziewicy, potem dobudowano kapliczkę. Do dziś tłumnie gromadzą się tam wierni.

Z ciekawych atrakcji w okolicy jest jeszcze jedna, posiadająca pewne walory edukacyjne dla najmłodszych. Ferma strusi w Kiełkowicach. W każdym razie Podzamcze żyje z turystyki, zamek przyciąga, ale w okolicy jest wiele dodatkowych atrakcji, zwłaszcza dla najmłodszych.

Pomijając samą filmową otoczkę, zamek Ogrodzieniec robi fenomenalne wrażenie. Pomimo zniszczeń, to co zostało jest bardzo klimatyczną ruiną, w dodatku wiele elementów nieźle się zachowało. Jeśli chodzi o wystawy i wartość edukacyjną, to niestety bez przewodnika może ona być raczej niewielka. Natomiast my pojechaliśmy oglądać Ogrodzieniec jako zabytek (i pod tym względem to z pewnością miejsce warte polecenia) i lokację (tu też byliśmy zadowoleni).