Izrael – kompendium wiedzy, czyli informacje praktyczne. Zweryfikowane w lutym 2014. UWAGA. Ze względu na aktualną sytuację uwagi te mają raczej historyczny charakter.
Spis treści
Izrael: Informacje podstawowe
Uwagi ogólne: Według jednych obiecane i wyczekane przez setki lat państwo żydowskie. Według innych, sztuczny twór, wprowadzający destabilizację w regionie. To sprawia, że to często jest arena różnych konfliktów, najczęściej o małym natężeniu, ale incydenty się tu zdarzają. Kraj piękny przyrodniczo, ciekawy kulturowo i religijnie.
Klimat: Śródziemnomorski, ale też zróżnicowany ze względu na położenie. Duża amplituda wysokości.
Język: Angielski bardzo dobrze rozpowszechniony. Oficjalnie językiem urzędowym jest nowożytny hebrajski (język w praktyce stworzony na nowo), ale w użyciu jest też arabski, oraz wiele innych, w tym rosyjski, czy jidysz.
Baza noclegowa: Z tym nie ma problemu. Izrael jest nastawiony zarówno na turystów jak i pielgrzymów, więc wybór jest bardzo duży. Np. Booking.com. W wielu miejscach można legalnie rozbijać namioty.
Strefa czasowa: UTC+2 (zima) i UTC+3 (lato), czyli godzinę wcześniej niż w Polsce.
Izrael: Transport
Dojazd: Dziś chyba najlepiej bezpośrednio samolotem, zwłaszcza, że Izreal częściowo dotuje linie lotnicze, więc z Polski jest wiele połączeń z Tel Avivem, z różnych miast, ale także są loty do Eljatu. Kiedyś popularne były też wycieczki z Egiptu. Natomiast wybierając się do Izraela niesamodzielnie, a zorganizowanym przez biuro wyjazdem warto rozważyć jeszcze jedną opcję – pielgrzymkę. Oczywiście tylko dla osób, które nie są negatywnie nastawione do Kościoła i/lub religii. Z Polski organizowanych jest bardzo wiele pielgrzymek, lecz ich jakość jest różna. Ale jeśli jedzie ksiądz, który często bywa też jednym z organizatorów, to najczęściej będzie mu zależało na odwiedzeniu zarówno najważniejszych sanktuariów, jak i miejsc biblijnych.
W przypadku tych pierwszych, księża niejednokrotnie odprawiają msze choćby w Bazylice Grobu Świętego. To pozwala obcować z takimi miejscami w sposób bardziej osobisty, często też w mniejszym gronie (bez dużej ilości turystów). Jeśli chodzi o inne miejsca biblijne, bardzo częstą praktyką jest czytanie na miejscu tych fragmentów Pisma Świętego, które się tam działy. Inną sprawą jest to, że pielgrzymki takie mniej czasu poświęcają na zatrzymywanie się w sklepach (to też się zdarza), a jednocześnie ze względu na wiek części uczestników mamy więcej czasu własnego wieczorami. Jednocześnie noclegi nie są najdroższe. Pielgrzymki jednak nie są najlepszym sposobem na zwiedzanie nie-biblijnego Izraela. Z drugiej strony, jeśli wystarczy nam dotarcie do biblijnych miejsc i nie potrzebujemy tam mszy, to samodzielnie da się to bez problemu zrobić. Więcej na ten temat w opisach szczegółowych.
Samochody i transport: Dużo busów i autokarów turystycznych. Jest też niewielka sieć kolejowa. Lokalne autobusy i inne środki transportu mogą nie kursować w szabat. Przy wypożyczeniu samochodu wystarcza polskie prawo jazdy. Między Ejlatem a Tel Avivem można rozważyć przelot.
Wynajęcie samochodu w Izraelu: Samochodem nie jeździliśmy, ale nie jest to problem, gdyż normalnie działają tu wypożyczalnie.
Uber: Próbował wejść do Izraela, podobno w Tel Avivie działa. Jednak istnieje tu alternatywa, aplikacja Gett.
Izrael: Prawo
Wiza: Wszystko załatwia się na lotnisku, ale kontrole są dość uciążliwe. Izraelczycy zdają sobie sprawę, że ich pieczątki gwarantują zakaz wjazdu do niektórych krajów islamskich (w szczególności do Iranu czy Libanu), więc do paszportów są przyczepiane papierowe wkładki, których łatwo da się potem pozbyć. Uwaga, przy przekraczaniu granic z Egiptem, czy Jordanią mogą zostać wbite pieczątki tych krajów, co w Iranie może być dowodem na obecność w Izraelu. Nie blokuje to wjazdu, ale może spowodować pewne problemy. Warto pamiętać, że kontrole bezpieczeństwa zwłaszcza przy wylocie są bardzo szczegółowe i mogą zajmować dużo więcej czasu niż na lotniskach w innych krajach.
Przepisy celne: Nic szczególnego.
Prawo i obyczaje: Izrael to państwo, które ma zakusy by być państwem wyznaniowym. Stąd pod szczególną ochroną znajdują się tu ortodoksyjni Żydzi. Mają swoje dzielnice, można do nich wejść, ale należy szanować ich obyczaje (w tym panujący zakaz robienia zdjęć). W synagogach czy innych miejscach świętych często obowiązuje segregacja płciowa, natomiast mężczyźni muszą nosić jarmułki bądź inne nakrycia głowy. Kobiety także muszą pamiętać o zakryciu tak głów jak i ramion. Prawa talmudyczne mają duży wpływ na funkcjonowanie Izraela.
Dni wolne: Szabat, czyli od piątku wieczór do soboty. Piątek lub niedziela, w zależności od wyznania. Formalnie niedziela to pierwszy dzień wolny. Instytucje nie będą czynne w sobotę, ale już sklepy i atrakcje należące do Arabów owszem.
Drony: Te powyżej 300 g formalnie wymagają rejestracji i uzyskania licencji wcześniej. Można to zrobić tutaj. Koniecznie trzeba pamiętać o przestrzeganiu stref zamkniętych dla dronów (np. w okolicach Morza Martwego).
Bezpieczeństwo w Izraelu
Szczepienia wymagane: Brak.
Choroby: Nic istotnego, ale jak wszędzie możliwe występowanie biegunki podróżnych.
Bezpieczeństwo kryminalne i polityczne: To właściwie długi i ciągle zmieniający się temat. W Izraelu jest dość dużo kontroli i obecnie ryzyko wielkich zamachów jest raczej niewielkie. Przynajmniej takich jak w Europie. Jednocześnie nierozwiązany konflikt/spór z Palestyną (i nie tylko) co pewien czas daje o sobie znać. To prowadzi do agresji i ataków samotnych wilków oraz wybuchu intifad palestyńskich, czasami ostrzałów rakietowych z sąsiednich krajów (z Libanem są formalnie w stanie wojny, z Iranem też są mocno skonfliktowani) lub nawet regularnych potyczek. Dochodzą też pewne uprzedzenia religijne, zwłaszcza w Jerozolimie. I to nie tylko na linii islam-chrześcijaństwo-judaizm, ale też często dają o sobie znać różne mniejsze podziały. Ma się miejscami wrażenie, że jest to beczka prochu. Więc podczas kolejnej intifady lepiej zachować szczególną ostrożność.
W okresie bardziej spokojnym jest zdecydowanie bezpieczniej, ale ciągle należy pamiętać, gdzie się jest. Jednocześnie nie ma jakiś większych problemów z chodzeniem po miastach. Zauważalna jest duża obecność służb mundurowych. Natomiast w okresie podniesionego ryzyka, gdy słychać, że coś się szykuje najlepiej omijać Palestynę/Autonomię Palestyńską, a czasem nawet Jerozolimę. W nadmorskich kurortach zazwyczaj jest spokój.
Bezpieczeństwo naturalne: Podobnie jak w krajach regionu, bywają dzikie psy, nagłe deszcze w górach. Żyją tu też skorpiony (o ile się na takiego natknie). Mogą też wystąpić czasem pewne problemy ze względu na inną florę bakteryjną, ale jest to bardziej sporadyczne niż w Turcji, Egipcie czy okolicach.
Izrael: Płacenie
Waluta: Nowy szekel (ILS (NIS)).
Płatności kartą i bankomaty: Bez większych problemów. Karty popularne, bankomaty także. Jak zwykle polecamy mieć trochę gotówki na wszelki wypadek.
Napiwki: Raczej standard. 10% to niby norma, ale w miejscach o wyższej renomie, praktykowane są nawet 15%.
Prąd i komunikacja w Izraelu
Internet: Bez problemu.
Telefony: Roaming działa. Ale cenowo dość drogi.
Telefon alarmowy: 100 – policja, 101 – służby medyczne, 102 – straż pożarna.
Gniazdka elektryczne: Własne, izraelskie. Napięcie wynosi 230 V, czyli spełnia nasze normy. Kształt gniazdka w Izraelu jest trochę inny niż w innych krajach. W przypadku wtyczek bez uziemienia nie powinniśmy mieć problemów. W przypadku dużych z potrzebna jest przejściówka. Takie adaptery można często dostać w hotelach (lub nabyć). Żeby było ciekawiej, istnieje jeszcze stary typ wtyczek, które nie są zaokrąglone, czasem można się na nie natknąć, wtedy konieczna jest przejściówka. Elektryczność i napięcie podobne do naszego – 230 V / 50 Hz.
Kuchnia Izraela
Jedzenie wegetariańskie i lokalne specjały: Bez większych problemów da się znaleźć coś bezmięsnego. Dostępne są choćby falafele czy hummus. Natomiast kuchnia lokalna, czyli przede wszystkim żydowska, to podobnie jak wiele innych elementów w kraju złożenie różnych wpływów, które oddziaływały na diasporę żydowską. Można tu znaleźć elementy kuchni rosyjskiej, polskiej, ale też bardziej regionalne i tradycyjne. Wszystko jednak jest często wymieszane. Kuchnia Izraela przede wszystkim jednak wpisuje się w kuchnię śródziemnomorską, ale cechuje ją koszerność, czyli przestrzeganie biblijnych wytycznych.
Alkohol: W judaizmie nie ma problemów z tymi trunkami, więc dostępne są normalnie. Izraelskie wina mają swoją renomę. Te z Kany może nie najlepszą, ale tradycja religijna ma prawie 2000 lat.
Dostępność restauracji i barów: Raczej nie ma większych problemów, duża część kraju jest nastawiona na turystykę. No i popularny jest też street food.
Kultura Izraela
Religia: Oficjalnie judaizm, ale jest tu dużo chrześcijan i muzułmanów, w Hajfie też bahaistów. Niestety jest to jeden z tematów, które rozsadzają kraj od środka. Głównie za sprawą fundamentalistów i ortodoksów.
Ludzie: Różnie. Z jednej strony zdarzają się zagorzali islamiści, z drugiej ortodoksyjni żydzi, którzy niekoniecznie są otwarci na inne kultury. By unikać problemów, lepiej szanować ich zwyczaje. Choć oczywiście w przypadku ludzi nie można generalizować, bo wiele zależy od człowieka. No i warto się targować. Zwłaszcza na ulicy. Tam bez większych problemów można cenę prawie wszystkiego obniżyć o połowę. A czasem jeszcze więcej.
To także ciekawy kraj, gdyż weekend tu jest rozbity na trzy dni. W piątek wolne mają muzułmanie, w sobotę żydzi, a w niedzielę chrześcijanie. Warto także pamiętać o świętach, takich jak choćby Jom Kipur, kiedy większość rzeczy w Izraelu jest nieczynna. Jom Kipur to tylko jeden dzień, ale z perspektywy naszego kalendarza jest to święto ruchome.
Toalety: Raczej typ europejski. Te izraelskie są dość czyste.
Drażliwe tematy: Aktualna sytuacja polityczna, a także holokaust. Yad Vashem jest dziś mitem założycielskim państwa Izrael, więc holokaust jest widziany z innej perspektywy niż nasza. To niejednokrotnie irytuje Polaków. Izraelczycy nie są tu jednak otwarci na dyskusję. Więc Yad Vashem czasem lepiej zwiedzać bez przewodnika. Z drugiej strony wielu Palestyńczyków i nie tylko, z całą świadomością neguje miejsce holokaustu w historii.
Turystyczny niezbędnik
Co warto przywieźć z Izraela: Jest sporo pamiątek religijnych i dewocjonaliów, które przywozi się standardowo z Ziemi Świętej, jak różańce, czy obrazki. Do tego kosmetyki z Morza Martwego (w tym błoto czy sole), daktyle, lokalną biżuterię czy słodycze.
Oznaczenia i drogowskazy: Wiele oznaczeń jest w trzech alfabetach. Po hebrajsku, angielsku i arabsku. Ale uwaga, nazwy własne, nie zawsze są identyczne, choćby w Jerozolimie. Tam zdarza się, że ulica po arabsku nazywa się kompletnie inaczej niż po hebrajsku i przy tłumaczeniu na angielski dochodzi do nieporozumień.
Informacja turystyczna i mapy: Jest dużo służb, więc są w stanie pomóc. Izrael jest bardzo nastawiony na turystów, zatem informację można dostać nie tylko w języku angielskim, ale też innych popularnych.
Gdzie szukać informacji: O Izraelu jest bardzo dużo przewodników. Ze względu na pielgrzymki to bardzo popularny kierunek. Informacje są dość powszechnie dostępne w sieci, w szczególności jeśli chodzi o popularniejsze miejsca. Oficjalna strona organizacji turystycznej – Visit Israel.
Zwiedzanie Izraela
Główne cele turystyczne, czyli co zobaczyć w Izraelu: Przede wszystkim przyjeżdża się tu albo by odpocząć (Tel Aviv, Eljat), albo z powodów religijnych: Jerozolima, Nazaret, jezioro Galilejskie, Góra Tabor, Góra Błogosławieństw, Góra Karmel (z Hajfą), Kafarnaum, Kana Galilejska. Do tego dochodzi przyroda d Morzem Martwym oraz kanionami na czele, czy zabytki jak Akka czy Masada.
Jak samodzielnie zorganizować wyjazd do Izraela: Obecnie najtrudniej jest się zdecydować tam pojechać. Izrael normalnie jest mocno turystyczny, więc wiele rzeczy jest tu łatwych do zorganizowania. Do tego działa sporo firm, a nawet prywatnych przewodników.
Jeśli spodobał Ci się wpis, polub nas na Facebooku.
| Szlak izraelski | ||
| – | Praktycznie | |
